هواکش سانتریفیوژ که به آن فن گریز از مرکز هم می گویند، نوعی سیستم تهویه مطبوع هوا بوده که یکی از پرکاربرد ترین فن ها در سیستم تهویه صنعتی به حساب می آید. این مدل از هواکش ها در مدل ها و شکل و اندازه های مختلفی تولید می شوند که هر کدام از آن ها دارای کاربرد مختص به خود هستند.
درباره فن سانتریفیوژ یا فن گریز از مرکز
فن گریز از مرکز یا فن سانتریفیوژ نوعی سیستم تهویه هوا است که کاربرد زیادی در صنایع مختلف دارد. انواع مختلفی از این نوع فن تولید و به بازار عرضه شده است که هر کدام از آن ها کارکرد ویژه و مخصوص به خود را دارند. به صورت کلی فن های سانتریفیوژ با فشار بیشتری هوا را خارج می کنند اما در مقایسه با فن آکسیال حجم هوای خروجی از این نوع فن کمتر است.
هواکش سانتریفیوژ یا گریز از مرکز یک دستگاه مکانیکی برای حرکت هوا و یا دیگر گاز ها در جهت و زاویه 90 درجه بوده که در سال 1832 توسط مهندس الکساندر سابلوکف اختراع شد. امروزه رایج ترین هواکش مورد استفاده در صنعت، فن سانتریفیوژ است که اغلب به نسبت سایر انواع فن ها همچون آکسیال از قیمت پایین تری برخوردار است.
اجزای تشکیل دهنده فن های سانتریفیوژ کدامند؟
به صورت کلی فن سانتریفیوژ در هر نوع و ابعادی که تولید شود، شامل یک سری اجزای مشترک است. بدین معنا که قطعات مشترکی در ساخت تمامی انواع این فن های گریز از مرکز استفاده شده است که فعالیت فن به بهترین نحو ممکن از طریق کارکرد و هماهنگی میان این قطعات انجام می شود.
اجزای اصلی و مشترک فن سانتریفیوژ شامل محور محرک پروانه فن، درایور فن، داکت خروجی و ورودی هوا، پروانه و هوزینگ است. تمامی این قطعات به عنوان قطعات اصلی شناخته شده و در تمامی فن های گریز از مرکز موجود است، اما قطعات دیگری نیز در ساخت این هواکش ها وجود دارد که به اجزای فرعی شناخته می شوند.
در واقع این اجزای فرعی در تمامی انواع هواکش های سانتریفیوژ وجود ندارند که این قطعات شامل محفظه تخلیه فن، یاتاق، بلبرینگ، ورق شفت، محفظه دریچه فن و دستگاه قفل پروانه می شود.
مزایای استفاده از فن سانتریفیوژ
استفاده از فن سانتریفیوژ دارای مزایای زیادی است که در این بخش قصد داریم به چند نمونه از آن ها اشاره کنیم.
- فن سانتریفیوژ با ایجاد جریان هوای ثابت اجازه می دهد تا انرژی تا 84 درصد بازده استاتیک را تولید کند که این سطوح کارایی بسیار مناسب برای حفظ سیستم های بزرگتر است.
- دوام فن های سانتریفیوژ بسیار بالا بوده و در محیط هایی که امکان فرسایش و خوردگی وجود دارد، عملکرد بسیار خوبی دارند.
- نگهداری این فن ها بسیار راحت و آسان بوده، تعمیر و نگهداری روزانه آن ها بسیار ساده است و به راحتی تمیز می شوند.
- فن های سانتریفیوژ انعطاف پذیری بسیار بالایی داشته و برای ترکیب چندین جریان هوا و فشار مفیدند. همچنین امکان تهویه چندین حالت جریان هوا از جمله خشک و مرطوب را دارند.
- از دیگر مزایای فن سانتریفیوژ می توان به کاربرد های متنوع آن و اندازه های مختلفی که دارند اشاره کرد.
در ساخت فن های سانتریفیوژ از چه متریالی استفاده میشود؟
از گذشته تا کنون هواکش ها از اجزای جدانشدنی هر فضا یا ساختمان در بسته ای بود. چرا که هوای یک فضای بسته به مرور زمان قابل استفاده نبوده و نیاز به تهویه این هوا وجود دارد تا بتوان لحظاتی را در آن محیط گذراند. فن سانتریفیوژ یکی از این مدل فن هاست که با توجه به شرایط کاری فن از آلیاژ های متفاوتی برای ساخت جنس بدنه یا هوزیگ آن استفاده می شود.
انواع آلیاژ های انتخابی که از آن ها برای ساخت بدنه فن سانتریفیوژ استفاده می شود به شرح زیر است.
- گالوانیزه
- استیل
- ABS
- PVC
- ST37
نکته ای که در رابطه با فن های سانتریفیوژ PVC وجود دارد و باید به آن توجه کنید این است که این فن ها دارای قابلیت کارکرد در شرایط خاص و سخت هستند که بسیار کاربردی است. هواکش های سانتریفیوژ با توجه به شرایطی که دارند در دو نوع هواکش گریز از مرکز ضد انفجار پی وی سی و هواکش گریز از مرکز ضد اسید پی وی سی، طراحی، تولید و به بازار عرضه می شوند.
اصلی ترین کاربرد فن سانتریفیوژ
به صورت کلی فن ها می توانند دارای کاربرد ها و استفاده های متعددی باشند که بیشترین مصرف آن ها در مکان هایی با دمای بالا و آلودگی همچون بیمارستان ها، سوله های تولید، کارگاه ها، کارخانه های صنعتی، سالن های اجتماعات، آشپزخانه های صنعتی و … است.
اما اگر بخواهیم کاربرد فن سانتریفیوژ را به صورت کلی تر بررسی کنیم، می توان آن را به دسته بندی های اختصاصی زیر تقسیم بندی کرد:
- استفاده به عنوان سیستم خشک کن در محیط های صنعتی و همینطور جهت خشک کردن کلینکر در کوره ها
- جهت جمع و خارج کردن گرد و غبار و پاک سازی فضا
- استفاده از فن های سانتریفیوژ به عنوان خنک کننده
- استفاده جهت انتقال مواد در یک مسیر حرکتی ثابت و مشخص
- جهت سیر کوله هوا و یا همان گردش هوا در یک فضا یا محیط
سخن پایانی
هواکش ها یا فن ها در واقع تجهیزاتی هستند که از آن ها برای جا به جایی و انتقال هوا یا گاز ها استفاده می شود. فن های سانتریفیوژ یا گریز از مرکز یکی از انواع فن ها هستند که برای جا به جایی گاز های قابل انفجار و اشتعال به کار می روند. این فن ها در طول فرآیند انتقال گاز از محلی به محل دیگر امکان ایجاد دمای بالا یا جرقه را برای به وجود آمدن اشتعال یا انفجار تقریبا به صفر می رسانند.
هر چقدر که ضریب حساسیت آتش گیری گاز ها بیشتر باشد، میزان درجه حفاظت این هواکش ها نیز افزایش پیدا می کند. از الکتروموتور های بدون جرقه برای تامین نیرو محرکه هواکش های سانتریفیوژ استفاده شده و در صورتی که ضریب حساسیت گاز بسیار زیاد باشد از برق استفاده نشده و پتانسیل های هوای فشرده و هیدرولیکی برای تولید نیرو محرکه استفاده می شود.
